Ailemiz, yazılı bir belgeye dayanmamakla birlikte, aile büyüklerinden duyduğumuz rivayetlere göre; 1768-1774 Osmanlı – Rus savaşları yıllarında, Rusların Osmanlı toprağı olan Kırım’ı işgal etmeleri üzerine, yüz binlerce Müslüman Osmanlı gibi Kırım’dan Osmanlı Devleti’nin başka bir şehri olan Ahıska’ya göç ediyorlar. O tarihte Beyazıt Sancak Beyi görevinde bulunan ve aslen Ahıskalı olan İshak Paşa, müderris olan büyük dedemiz Piri Efendi’yi getirerek kendisine Naip (vekil) tayin ediyor. “Naip Piri” unvanı buradan gelmektedir.



Doğubayazıt, 1828 yılında Ruslar tarafından işgal ediliyor. 1829 yılında geri alınıyor. 1877 yılında tekrar işgal ediliyor ve Berlin Antlaşması ile geri alınıyor. 1914 yılında Birinci Dünya Savaşı sırasında yeniden işgal ediliyor, ancak 1917’de Çarlık Rusyası’nın yıkılması ile Ruslar geri çekiliyor. Görüldüğü gibi, her işgal ailelerin perişan şekilde göç etmesine neden olmuştur. Bizim ailemizin de bir kısmı Anadolu’ya, bir kısmı İran’a göç etmiştir. Şu anda yurdun çeşitli yerlerine dağılmış durumdayız. Çok merak edilen bir konu da soyadımızın anlamı ve nereden geldiğidir. Soyadı kanunundan önce her aile, aile büyüğünün adıyla anılırmış. Biz de dedemiz Dursun Ağa’ya izafeten “Dursun Ağa Ailesi” olarak tanınmışız. Soyadı Kanunu ile birlikte de “Baydar Ailesi” olarak bilinmekteyiz. 1934 yılında çıkan Soyadı Kanunu ile ailenin Doğubayazıt’ta oturan kısmı “Dursun” soyadını seçmiş. Ancak o yıllarda Ankara’da bulunan Dursun Ağa’nın oğlu, eski Beyazıt Mebusu Şefik Bey tarafından bu soyadı “Baydar” olarak değiştirilmiş. Bu değişikliği Doğubayazıt’taki akrabalar da kabul etmiş. O yıllarda Çorum’da olan Ali Efendi’nin soyadı “Dursun” olarak kalmış. Ayrıca, Eleşkirt’te bulunan Ahmet Ağa’nın oğlu Piri Efendi de “Erdur” soyadını almış. Beyazıt’a gelen Mehmet Şefik Bey’e, “Baydar” isminin anlamı sorulduğunda, “Dedelerimiz, Kırım’ın Baydar Ovası’ndan geldikleri için soyadımızın ‘Baydar’ olmasını istedim” demiş. Ailemiz, istisnalar hariç olmak üzere, tarımla, ticaretle ve sanatla fazla ilgilenmeyen; memur ağırlıklı bir yapıya sahiptir. Zaman içinde yapılacak anketler ve bunların bilimsel değerlendirmeleriyle aile hakkında daha sağlıklı istatistiki bilgiler elde edilecektir.

Ömer BAYDAR